Azərbaycan Respublikasının Xarkovdakı Fəxri Konsulluğu onlayn rejimdə “Qarabağ işğaldan sonra. “Qarabağın investisiya potensialı” (Xarkov – Kiyev – Bakı) Ukrayna tərəfdən hakimiyyət nümayəndələrinin, siyasətçilərin, sahibkarların, iş adamlarının iştirak etdiyi tədbirdə iqtisadçı alim, Azərbaycan Respublikası Milli Məclisinin deputatı Rüfət Quliyevin müsahibə verib.
Azərbaycan-Ukrayna parlamentlərarası əlaqələr üzrə işçi qrupunun rəhbəri, iqtisad elmləri doktoru, professor Rüfət Quliyev XALQ.AZ müsahibəni təqdim edir.
-Rüfət müəllim, bir il əvvəl Azərbaycan Respublikasının Ali Baş Komandanı, Azərbaycan Respublikasının Prezidenti İlham Əliyevin rəhbərlik etdiyi Azərbaycan ordusu 2020-ci ilin 44 günlük Vətən müharibəsində parlaq qələbə qazanaraq, Dağlıq Qarabağ və ona bitişik Azərbaycan torpaqlarını işğaldan azad edib. Azərbaycanlılar 30 ilə yaxın erməni işğalında olan öz doğma yurdlarını necə görürdülər?
Bəli, təbii ki, dünyanın ən müdrik siyasətçilərindən biri, Azərbaycan Respublikasının Prezidenti, Ali Baş Komandan İlham Əliyevin qətiyyəti və uzaqgörənliyi sayəsində Azərbaycan ordusu qələbə qazandı,işğaldan doğma torpaqlarımız azad olundu. Amma əsas odur ki, aktiv hərbi əməliyyatlara başlayan Azərbaycan deyil, Ermənistanın növbəti təxribatına cavab verildi , qeyd etmək lazımdır ki, bu illər ərzində sərhədimizdə davamlı olub. Və yalnız bundan sonra “Dəmir yumruq” adlandırılan hücum hərbi əməliyyatı başladı.
Amma unutmaq olmaz ki, bundan əvvəl 30 illik gərgin iş aparılıb. BMT-nin 4 Qətnaməsi hansı ki, bütün dünya qəbul edib ki, Dağlıq Qarabağ və ona bitişik 7 rayon – Azərbaycan Respublikasının ayrılmaz hissəsidir və tarixi torpaqlarıdır.
Bu, nəhəng diplomatik işdir və o qədər çətindir ki, təsəvvür etmək belə çətindir. Onu da Azərbaycan xalqının ümummilli lideri Heydər Əliyev başlamışdır. Bir vaxtlar demişdi: “Müstəqillik yolundan çətin yol yoxdur”. Beləliklə, Rəhbərimiz azərbaycanlıları bu yola yönəltdi və bildiyiniz kimi, bu yolu ancaq inkişaf edərək idarə oluna bilər.
Azərbaycan doğru yolla getdi. Məlum oldu ki, hətta inkişaf etmiş, rəqəmsal, elmi XXI əsrdə də ədalət məsələsini diplomatik yolla həll etmək mümkün deyil, çünki özgə torpaqları zəbt etmiş dövlətin rəhbərliyində namus, vicdan, ləyaqət yoxdur.
Qələbə qazanmaq üçün Azərbaycan güclü dövlətə çevrilməli idi. Axı Ermənistan torpaqları ölkəmiz ən böyük böhran vəziyyətində olanda – SSRİ-nin dağılmasından sonra işğal edib. İnkişaf etmiş ölkə deyildik və 30 ildə quruldu güclü, müstəqil Azərbaycan oldu.
Azərbaycan Respublikası təkcə regional deyil, həm də dünya siyasətində müstəqil siyasət aparır. Bu isə bir əsr qarşıda duran müstəqillik yolunun planını hazırlanmış Ümummilli Liderimiz Heydər Əliyevin xidmətidir.
“Azərbaycanın ərazi bütövlüyünü təmin etmək üçün biz istənilən döyüşə hazır olmalıyıq, istənilən gücü dəf etməkiyik .
Hazır olmaq üçün Azərbaycan ordumuzu yaratmaq, onu nəinki güclü, həm də müasir, mobil, döyüşə hazır etmək lazım idi və Ali Baş Komandan İlham Əliyevin sayəsində bu, belə olub – ən müasir texnika ilə təchiz olunub. İndi isə Azərbaycan bu texnikanın böyük hissəsini özü istehsal edir və öz ordusunu təchiz edir. Bunun üçün öz qurumlar yaradıldı, fabriklər tikildi. Təbii ki, ən müasir hərbi texnika ən yaxşı istehsalçılardan alınır, o cümlədən Azərbaycanı hər zaman dəstəkləyən və dəstəkləyən qardaş ölkədə – Türkiyədə. Və yalnız dövlət, Ordu yarandıqdan sonra milli yüksəliş, Azərbaycan ordusunun qələbəsi, torpaqlarının geri qaytarılması mümkün oldu.
Qələbədən sonrakı böyük sevinc fonunda erməni işğalı altında olan torpaqlarımızı necə gördüyümüzü bir neçə sözlə ifadə edə bilməzsiniz. Bu dəhşətdir, ağrıdır, 21-ci əsrdə belə dəhşətli vandalizmin insanlar tərəfindən həyata keçirilməsi inanmaq çətin idi.
Bu, nəinki yarımdağıdılmış yaşayış evləri, murdarlanmış ziyarətgahlar və təhrif olunmuş memarlıq abidələri, əslində,hər yer minlanmışdır . İndi erməni qəsbkarları tərəfindən Qarabağa və ona bitişik 7 rayona hansı ziyanın (ekoloji, maddi, mədəni, mənəvi) vurulması ilə bağlı bütün məlumatları bir araya toplayan xüsusi dövlət komissiyası yaradılıb və işləyir.
Bəli, bu gün biz Qarabağı işğaldan əvvəlkindən daha da gözəlləşdirəcəyik, daha da inkişaf etdirəcəyik, amma elə ziyarətgahlar və tarixi abidələr var ki, onlar dağıdılıb və qaytarmaq mümkün deyil.Ukrayna Qarabağın inkişafını diqqətlə izləyir. Azərbaycanlı jurnalistlərin minaya düşərək həlak olmalarından sonra bütün dünya ictimaiyyəti kimi biz də şoka düşdük. Təmizləmə prosesi hazırda necə gedir? Azərbaycan Ermənistandan mina sahələrinin xəritələrini alıb? Qarabağın dirçəlişi necə gedir?
Bütün beynəlxalq müqavilələrin əksinə olaraq, beynəlxalq ictimaiyyətin bütün çağırışlarına baxmayaraq, Ermənistan hələ də Azərbaycana minalanmış ərazilərin xəritələrini təqdim etməyib. Amma buna baxmayaraq minatəmizləmə prosesi sürətlə gedir. Azərbaycan Respublikasında işğal olunmuş torpaqlar azad edildikdən dərhal sonra işğaldan azad edilmiş ərazilərin bərpasına dair Dövlət sosial-iqtisadi konsepsiyası işlənib hazırlanmış və təsdiq edilmişdir. Dərhal minaların təmizlənməsindən sora ərazilərdə tikinti başlayır və sürətlə davam edir. Artıq demək olar ki, beynəlxalq hava limanı tikilib, daha ikisi isə tikilməkdədir. Artıq yüzlərlə kilometr əsas magistral yollar çəkilib, dəmir yolu çəkilir. İndi dağlarda tam müasir dəmir yolu və avtomobil əlaqəsini təmin etmək üçün yüzdən çox tunel tikilir. Dağ çaylarında su elektrik stansiyaları tikilir. Yaşayış kompleksi bərpa olunur, müqəddəs yerlərin – məscidlərin, pravoslav kilsələrinin bərpasına başlanılıb. Ən əsası isə ötən il ilk əkin sahələrinə səpildi, orada minalar təmizləndi, yayda ilk məhsul yığıldı. İndi kənd təsərrüfatı işləri minatəmizləmə sürəti ilə davam edir.
Azərbaycan Respublikasının Prezidenti cənab İlham Əliyev dövlətlərin hərtərəfli yardımına əsaslanaraq Qarabağın birgə dirçəliş təklifi ilə dünya ictimaiyyətinə müraciət edib. Bu sərfəli təklif dərhal cavab verildi.
Bu ilin oktyabr ayında Bakıda 17 ölkənin iştirak etdiyi “BaklduBui” və “Qarabağı yenidən qur” unikal sənaye və əmtəə sərgiləri təşkil edilmiş və keçirilmiş, Ukrayna da daxil olmaqla dünyadan 279 şirkətin məhsulları nümayiş etdirilmişdir. Ekspozisiyalar təhlükəsizlik, mədənçıxarma, kənd təsərrüfatı, tikinti, yol tikintisi və infrastruktur, nəqliyyat, turizm, enerji, ekologiya, səhiyyə, informasiya texnologiyaları, təhsil, mədəniyyət və bir çox digər sahələri əhatə edib. Su ehtiyatlarının dirçəldilməsi, mühafizəsi və səmərəli istifadəsi, “Yaşıl enerji”, “Ağıllı kənd” layihələri təqdim olunub.
“Qarabağı yenidən qur” sərgisi ilk belə sərgidir. O keçiriləndən sonra biz gördük ki, dünya ölkələri bizə nə təklif edə bilər. Və bu kontekstdə Ukrayna müəssisələri ilə əməkdaşlıq çox cəlbedicidir və hər iki tərəf üçün qarşılıqlı faydalıdır.
Belə ki, mən onlayn rejimdə keçirilən Beynəlxalq Ukrayna-Azərbaycan konfransında iştirak edəndə “İşğaldan sonra Qarabağ. “Qarabağın investisiya potensialı” noyabr ayında Azərbaycan Respublikasının Xarkovdakı Fəxri Konsulluğu tərəfindən keçirilən görüşdə gördüm ki, iş adamları və sahibkarlarla artıq məzmunlu söhbət aparılır. Hesab edirəm ki, videokonfrans səmərəli və çox vaxtında olub və buna görə şəxsən Azərbaycan Respublikasının Xarkovdakı fəxri konsulu Əfqan Salmanova öz minnətdarlığımı bildirirəm. Yeri gəlmişkən, ondan sonra artıq müəyyən nəticələr var – planlar, razılaşmalar. Bu, həm Azərbaycan, həm də Ukrayna üçün son dərəcə vacibdir.
Daha çox deyəcəyəm: Qarabağ dünya ictimaiyyətinin yetkinlik sınağıdır. Bu, Azərbaycan Respublikasının öz ərazilərinin qaytarılmasında göstərdiyi dəstəyə aid idi (bunda Azərbaycana ilk dəstək verənlərdən biri olan Ukrayna sayəsində) və bu, Qarabağın dirçəlişinə, onun həyata qaytarılmasına aiddir. Bəli, indi dünya ictimaiyyəti bu sınaqdan keçir. Üstəlik, Qarabağ həm siyasi, həm də iqtisadi aspektlərdə birləşdirici prinsip nümunəsinə çevrilə bilər. Hər şey dünya birliyinin nə qədər yetkin olmasından, dövrün çağırışlarını adekvat dərk edə bilməsindən, bu gün yeni reallıqlarda yaşayıb-yaşamamasından asılıdır. Mən Azərbaycanla Ermənistan sərhədində təhlükəsizliyi nəzərdə tuturam, çünki Ermənistan tərəfinin təxribatları davam edir. Bilirsən niyə? Ermənistan bir vaxtlar ələ keçirdiklərinin itirilməsi ilə deyil, minalanmış ərazilərin xəritələri olmasa belə, Qarabağın hansı sürətlə dirçəldilməsi və dəyişdirilməsi ilə o qədər də barışa bilmir. Amma Azərbaycan ordusu və beynəlxalq sülhməramlıları bu regionda təhlükəsizliyi təmin etməyə qadirdir. Və biz hər gün hiss edirik ki, dünya Azərbaycanı getdikcə daha çox anlamağa başlayır. Bu son dərəcə vacibdir.
Onlar üçün həmişə çətindir. Aydındır. Amma biz uğura ona görə inanırıq ki, bizim dünyanın ən müdrik siyasətçilərindən biri – atası ümummilli lider Heydər Əliyevin vəsiyyətini yerinə yetirən Azərbaycan Respublikasının Prezidenti İlham Əliyev Azərbaycanı yenidən birləşdirdi, onun uğrunda Azərbaycan xalqı əbədi olacaq.Həmişə olduğu kimi, maraqlı söhbətə görə təşəkkür edirəm.
Lyudmila Qoveynaya
