Beynəlxalq Qırmızı Xaç Komitəsinin Azərbaycanın Qarabağ bölgəsində mövcud formada fəaliyyəti üçün heç bir hüquqi və humanitar zəmin yoxdur.
Bunu Milli Məclisin deputatı Bəhruz Məhərrəmov bildirib.
Deputat deyib ki, hüquqi aspektdən yanaşsaq, 1949-cu il Cenevrə konvensiyaları, onun 1977-ci il Protokolları və 2005-ci il Əlavə Protokollarının iştirakçısı olan dövlətlər təsisata silahlı münaqişələrin qurbanlarını qorumaq üçün mandat verib: “Amma bu gün Rusiya sülhməramlılarının müvəqqəti nəzarət zonasında yaşayan erməni sakinlərin heç bir formada xüsusi müdafiəsinə ehtiyac yoxdur. Azərbaycan həmin sakinlər qarşısında sadə tələblər qoyub, onlar vətəndaşlığımızı qəbul etməklə Azərbaycan vətəndaşlarının malik olduğu bütün haqlara sahib olacaq və Azərbaycan cəmiyyətinin ayrılmaz parçası kimi inkişaf və tərəqqiyə həm öz töhfələrini verəcək, həm də faydalanacaqlar. Bunun üçün isə onları əsarətdə saxlayan xunta rejiminin tərk-silah edilməsi, erməni əsilli sakinlərin isə Azərbaycan cəmiyyətinə ləyaqətli formada və ən qısa zamanda reinteqrasiya prosesinin başlanması zəruridir. Lakin BQXK-nın mövcudluğu birbaşa təmasların məqsədli formada qarşısını almaqla, həm də reinteqrasiya prosesini ləngidir. Eyni zamanda, təşkilat bölgədə varlığı ilə dünya ictimaiyyətinə sanki bölgədə humanitar zərurət varmış kimi siqnal ötürür ki, bu da yolverilməzdir”.
Bəhruz Məhərrəmov qeyd edib ki, 30 illik münaqişə dövründə, eləcə də postmüharibə reallığında BQXK-nın Azərbaycana münasibətdə ciddi və səmərəli fəaliyyətinə şahid olmamışıq, yalnız kosmetik fəaliyyət imitasiyası müşahidə edilib: “İşğala və təcavüzə məruz qaldığımız 30 il ərzində qurumun Ermənistanın dövlət səviyyəsində törətdiyi beynəlxalq humanitar hüquq pozuntularına dair heç bir narahatlıq ifadə edən mövqeyinin, yaxud əməli fəaliyyətinin şahidi olmamışıq. Əksinə, BQXK proseslərdə tərəf kimi çıxış edib və müharibə dövründə və postmünaqişə periodunda bu strukturun əməkdaşlarının hərbi əməliyyat bölgələrində kəşfiyyat xarakterli məlumatları Ermənistana ötürməsi ilə bağlı ciddi və əsaslandırılmış şübhələr var.
Son dövrlər isə Dövlət Sərhəd Xidmətinin milli və beynəlxalq hüquqi aktları rəhbər tutmaqla sərhəd-nəzarət tədbirləri çərçivəsində Laçın sərhəd-buraxılış məntəqəsində Qırmızı Xaçın daha bir qanunsuzluğu, qaçaqmalçılıq fəaliyyətinin iştirakçısı olması faktı ortaya çıxıb. Təşkilatın fəaliyyət məqsədləri ilə uzlaşmayan və eyni zamanda, Azərbaycan ərazisinə Ermənistandan silah-sursat daşınması ehtimallarını güman etməyə əsas verən bu hal, BQXK-nın regionda humanitar hüququn yox, separatizm və terrorun müdafiəsində çətir rolunu oynadığını üzə çıxarır. Ələxsus, qurumun bölgədəki fəaliyyətinə Azərbaycana dost olmayan ölkələrin vətəndaşlarının, əməkdaşlarının məqsədli formada daha çox cəlb edilməsi bu şübhələri daha da möhkəmləndirir. Bu isə artıq BQXK-nın özünün məqsədlərini və həddini aşdığını, Azərbaycanla təşkilat arasında hüquqi bazis üzrə öhdəliklərini pozduğunu göstərir”.
Deputat xatırladıb ki, BQXK-nin Bakıdakı Nümayəndəliyi 1992-ci il 3 mart tarixdən fəaliyyət göstərir: “Açılışdan iki həftə sonra isə Bakı ofisinə bağlı olmaqla Ağdam və Bərdə rayonlarında da ofislər fəaliyyətə başlayıb. 1996-cı il iyulun 29-da Azərbaycan Respublikası ilə Beynəlxalq Qırmızı Xaç Komitəsi arasında BQXK-nın və onun Azərbaycan Respublikası ərazisində yerləşən nümayəndəliyinin hüquqi statusu haqqında saziş imzalanıb. Sənədin ikinci maddəsində ifadə olunub ki, BQXK öz vəzifələrini yerinə yetirmək və qarşısına qoyduğu məqsədlərə nail olmaq üçün Azərbaycan Respublikasının ərazisində hüquqi şəxsə xas olan hüquqlardan istifadə edən nümayəndəlik təsis edir. Lakin o zaman Azərbaycanın qarşılaşdığı çətin situasiyadan istifadə edərək BQXK gələcək mənfur planlar naminə Xankəndidə açılan ofisi Azərbaycan yox, Ermənistan nümayəndəliyinə bağladı. Baxmayaraq ki, Azərbaycanın Konstitusiyasının 11-ci maddəsinə görə ərazimiz vahiddir, toxunulmazdır və bölünməzdir. BMT Nizamnaməsinin 2-ci maddəsinin 4-cü bəndi, Beynəlxalq hüququn prinsipləri haqqında 1970-ci il Bəyannaməsi və Avropada təhlükəsizlik və əməkdaşlıq üzrə 1975-ci il 1 avqust tarixli Helsinki Yekun Aktında müəyyən olunmuş prinsiplərə görə dövlətlərin ərazi bütövlüyü və dövlət sərhədlərinin toxunulmazlığı əsas şərtdir. Xankəndi də Azərbaycanın ayrılmaz tərkib hissəsidir, bunu hətta Ermənistan Baş naziri də dəfələrlə bəyan edib. Belə bir vəziyyətdə, Beynəlxalq Qırmızı Xaç Komitəsinin Xankəndi ofisinin təşkilatın İrəvan nümayəndəliyinə bağlı olması bütün hallarda beynəlxalq hüququn prinsiplərinin pozuntusu, Azərbaycanın suverenliyinə isə hörmətsizlik olmaqla daha bir davam edən pozuntudur və bu tendensiyaya da dərhal son qoyulmalıdır. BQXK Azərbaycanla imzalanan 1996-cı il sazişi ilə öhdəsinə götürüb ki, Azərbaycan Respublikasının dövlət mənafelərini nəzərə almalıdır. Sənədin 9-cu maddəsinin 13-cü bəndində isə ifadə olunur ki, Nümayəndəliyin üzvləri Azərbaycan Respublikasının qanun və qərarlarına onların dövlətin ərazisində qüvvəyə mindiyi vaxtdan hörmət etməyi öhdələrinə götürür. Sazişin 12-ci maddəsinə əsasən, Azərbaycan Respublikası BQXK-ya öz qərarının motivlərini bildirmədən 1961-ci il Vyana müqaviləsinin 9-cu bəndi ilə nəzərdə tutulan şərtlər və onlardan irəli gələn nəticələrlə konkret addımlar atmaq hüququnu özündə saxlayır. Belə bir şəraitdə nümayəndəliyin hər hansı əks arqumenti və yersiz israrı təhrikedici və təxribatçı fəaliyyət kimi qiymətləndirilməlidir”.
